Histamine-Intolerantie
Wat is histamine eigenlijk en hoe komt het dat we intolerant worden?
Het voorjaar is de periode van het jaar dat heel veel mensen last hebben van histamine.
Histamine-intolerantie zorgt voor veel uiteenlopende klachten.
Variërend van een gevoel van warmte, roodheid en jeuk van de huid.
Tot hooikoorts, hartkloppingen, diarree, darmkrampen, tinnitus, lage bloeddruk, benauwdheid, hoofdpijn, onrust en moeheid.
Dit zijn dus allemaal signalen die we kunnen ervaren als we ergens overgevoelig op reageren.
Maar wat is nou precies een overgevoeligheidsreactie en hoe verloopt deze?
Histamine is een biogene amine
Histamine is een biogene amine die in het lichaam wordt aangemaakt.
En die ook van nature in voeding voorkomt.
De volgende stoffen vallen onder biogene aminen
- Histamine
- Tyramine
- Dopamine
- Serotonine
Het zijn stoffen die de zenuwuiteinden van het autonome zenuwstelsel stimuleren.
Ze beïnvloeden bijvoorbeeld de spijsvertering, bloedsomloop en onze ademhaling.
Histamine is één van de meest bekende biogene aminen en het wordt in de stofwisseling van de mens gevormd.
Het wordt onder andere opgeslagen in onze mestcellen. Dit zijn cellen die betrokken zijn bij het afweersysteem.
Histamine wordt door de volgende enzymen afgebroken
- MAO (mono-amini-oxydase)
- DAO (di-amine-oxydase)
- NMT (N-methyl-transferase)
Dit gebeurt in onze darmen, lever en in het bloed.
Bij een onbalans in de lever, een verstoorde darmflora (SIBO) en/of beschadiging van de darmslijmvliezen zijn er onvoldoende enzymen werkzaam om histamine en andere biogene aminen af te breken.
Hierdoor stijgt het gehalte aan biogene aminen in het lichaam te veel
Dit kan weer leiden tot verschillende klachten zoals
- Benauwdheid
- Diarree
- Eczeem
- Hartkloppingen
- Hoofdpijn
- Jeuk
- Maag- en darmkrampen
- Brandend maagzuur
- Migraine
- Misselijkheid
- Netelroos (urticaria)
- Onderhuidse zwellingen (oedeem)
- en/of Branderige, opgezette tong
Waar vinden we biogene aminen
Biogene aminen komen van nature in voedingsmiddelen voor.
Zoals bijvoorbeeld in bananen of varkensvlees.
Of ze ontstaan in producten door gisting (fermentatie), rijping of door lang bewaren.
Zoals in bier, oude kaas, salami en zuurkool.
Wat zijn histaminevrijmakers
Voedsel kan ook bestanddelen bevatten die in staat zijn om het in de mestcellen aanwezige histamine vrij te maken.
Deze stoffen noemen we “histaminevrijmakers”.
Voorbeelden van histaminevrijmakers zijn
- Aardbei
- Alcohol
- Kaneel
- Tomaat
- Schaal- en schelpdieren
- Varkensvlees
Wanneer is men overgevoelig – ofwel intolerant
Is iemand overgevoelig voor biogene aminen zoals histamine, dan is het belangrijk dat de voeding niet te veel biogene aminen en histaminevrijmakers bevat.
Hoeveel biogene aminen en histaminevrijmakers in de voeding worden verdragen, verschilt van persoon tot persoon.
Maar het varieert ook binnen één persoon; want dat hangt af van het soort voedingsmiddel dat die persoon neemt.
Iemand reageert pas wanneer een bepaalde gevoeligheidsdrempel wordt overschreden.
Deze drempel wordt beïnvloed door factoren zoals infecties, verstoringen in de lever- en darmfunctie, medicijngebruik, stress en ziekte.
Biogene aminen (histamine) vinden we terug in
1. Groenten & fruit
- Avocado, spinazie, tomaat, zuurkool, banaan, druiven, frambozen,
2. Zuivel in de vorm van kaas
- Belegen en oude kaas, schimmelkazen (brie, camembert e.d.), blauwaderkazen (gorgonzola, roquefort e.d.)
3. Vis
- Haring, makreel, sardine, tonijn
4. Vlees
- Lever, varkensvlees, rauwe, droge worstsoorten zoals rauwe ham, salami, cervelaatworst en metworst
5. Alcohol
- Bier en rode wijn
6. Smaakversterkers
- Bakkersgist, gistextract, Marmite, miso, sojasaus.
Maar ook in diverse kunstmatige toevoegingen zoals
De Azo-kleurstoffen
AZO-kleurstoffen zijn synthetische kleurstoffen.
Ze danken hun naam aan het feit dat ze een stikstofgroep (ook wel AZO-groep genoemd) in hun chemische structuur hebben.
- E102 (tartrazine), E104 (chinolinegeel), E110 (oranjegeel S), E122 t/m E124 (azorubine, amarant, cochinillerood A), E128 (rood 2 G), E154 (bruin FK), E155 (bruin HT), E180 (lithlrubine)
- Nitraat– en nitrietzouten; E249 t/m E252
- Sulfietzouten; E220 t/m E228
- Benzoaatzouten; E210 t/m E219
- Glutamaten; smaakversterkers, Vetsin, MSG, E621 t/m E625
Voeding rijk aan histaminevrijmakers zijn vooral
- Avocado, rabarber, rode biet, verse spinazie, tomaat
- Aardbei, ananas, druiven, kiwi, mango, papaja, vijgen
- Cacao en chocola
- Drop
- Eieren
- Kruiden en specerijen, vooral kerrie, kardemom, koriander, laos, gember, peper, paprikapoeder, vanille en kaneel
- Noten en zaden
- Peulvruchten
- Pinda´s
- Schaal- en schelpdieren zoals garnalen, krab en mosselen
- Varkensvlees
- Vanilline, menthol
Wat is de DAO-test
Omdat histamine vele vitale functies vervult is het onmisbaar voor het lichaam.
Het lichaam produceert het zelf, maar het wordt in variabele hoeveelheden met de voeding opgenomen.
Problemen ontstaan alleen in het geval van excessieve (overmatige) concentraties histamine of bij niet afgebroken histamine.
Histamine wordt onder andere ontgift (gemethyleerd) in de lever.
In deze gevallen leidt de histamine tot allergische en pseudo-allergische reacties.
Histamine-intolerantie wordt veroorzaakt door een (tijdelijke) deficiëntie of een remming van het enzym Diamine Oxidase (DAO).
DAO is het verantwoordelijke enzym voor de afbraak van histamine.
Alhoewel DAO gevonden wordt in het hele lichaam, herbergt de darm de meest belangrijke en actiefste verwerkingsplaats.
De enzymatische activiteit van DAO bepaalt de afbraaksnelheid van histamine.
Wanneer er sprake is van een DAO deficiëntie/ inhibitie (remming) kan het lichaam niet snel genoeg de histamine die opgenomen wordt via de voeding of vrijgemaakt wordt uit lichaamscellen, afbreken. En dan ontstaat er een histamine-intolerantie.
Er is een DAO-test in serum beschikbaar om te kijken of er sprake kan zijn van een deficiëntie of een remming van het enzym diamine oxidase.
Wat zijn triggers
De stoffen of oorzaken die ervoor zorgen dat histamine vrijkomt uit de mestcellen worden ook wel ‘triggers’ genoemd.
Triggers zijn bijvoorbeeld ziekteverwekkers zoals; bacteriën en schimmels.
Maar ook allergenen worden triggers genoemd.
Allergenen zijn stoffen die een allergische reactie veroorzaken.
Naast ziekteverwekkers en allergenen zijn er ook andere soorten triggers.
Die bevinden zich bijvoorbeeld in sommige voedingsmiddelen, alcohol en medicijnen.
Hoe ontstaat histamine
Histamine kan ontstaan door microbieel bederf, rijping en gisting (fermentatie).
Microbieel bederf betekent het bederven van voedsel door bacteriën.
Rijping vindt vooral in een fabriek plaats.
Een voorbeeld van een voedingsmiddel dat gerijpt is in de fabriek is kaas.
Hoe ouder de kaas, hoe meer histamine de kaas bevat omdat de kaas gerijpter is.
Zo bevat oude kaas dus meer histamine dan jonge kaas.
Fermentatie is een techniek waarbij bacteriën, gisten en schimmels worden gebruikt om een voedingsmiddel te maken of beter te laten smaken.
Enkele voorbeelden van gefermenteerde producten zijn
- Salami
- Yoghurt
- Wijn (rood)
Bepaalde voedingsmiddelen kunnen rijpen, rotten en vergisten.
Dit verhoogt de hoeveelheid histamine in het voedingsmiddel.
De hoeveelheid histamine vermindert over het algemeen niet als een voedingsmiddel wordt verhit.
Een uitzondering hierop is appel, waarbij bij verhitting het allergeen kapot gaat.
Dus bij een appelallergie kan men vaak wel verhitte appel (appelmoes) eten, zonder hiervan histaminegerelateerde klachten te krijgen.
De invloed van alcohol en medicijnen
Zo kan alcohol en medicijnen het enzym DAO (het enzym dat histamine kan afbreken) blokkeren.
Dit betekent dat dit enzym tegen wordt gehouden door alcohol of een stof uit medicijnen.
Het gevolg hiervan is dat de hoeveelheid histamine, die zich op dat moment in het lichaam bevindt, niet afgebroken kan worden.
Enkele voorbeelden van medicijnen die in staat zijn enzymen te blokkeren zijn
Acetylcystein, Ambroxol, Aminophyllin, Amitriptylin, Chloroquin, Clavulansäure, Droperidol, Isoniazid, Metamizol, Metoclopramid, Propafenon en Verapamil.
Een histamine-intolerantie kan vastgesteld worden door een eliminatie/provocatiedieet
Eliminatie betekent het weglaten van voedingsmiddelen die klachten veroorzaken.
Provocatie betekent het opnieuw toevoegen van voedingsmiddelen.
Het doel van deze eliminatie/provocatie is dat voedingsmiddelen met een ‘hoog’ histaminegehalte en voedingsmiddelen die histamine vrij kunnen maken in het lichaam, tijdelijk geheel worden verwijderd uit de voeding.
Zodra de klachten weg zijn, worden de histamine bevattende voedingsmiddelen één voor één weer toegevoegd aan het menu.
Om inzicht te krijgen in het klachtenpatroon in relatie tot genuttigde voedingsmiddelen is het belangrijk om twee weken een voedingsdagboek bij te houden.
In een voedingsdagboek houdt men bij wat men allemaal gegeten en gedronken heeft op een dag.
Omdat we een sterk vermoeden hebben dat voeding een rol in speelt bij Rosacea is het bijhouden van een eetdagboek een optie.